2025 жылы Шығыс Қазақстан облысында 114 мың га жер мемлекет меншіліген қайтарылды. Қайтарылған учаскелер кезең-кезеңімен ауыл шаруашылығы айналымына енгізіліп жатыр.
Облыс әкімдігінің мәліметінше, өңірдегі жер қоры 9,8 млн гектарды құрайды. Оның 3,5 млн гектары – ауыл шаруашылығы алқаптары, 2,1 млн гектары – орман қоры, 660,6 мың гектары – елді мекендердің жерлері. Суарылатын жер көлемі 86,1 мың гектарға жетеді.
Мемлекет 2022 жылдан бері игерілмей жатқан жерлерді қайтарып алып жатыр. Үш жыл ішінде мемлекетке 440 мың гектардан астам жер қайтарылды: 2022 жылы – 100,6 мың га, 2023 жылы – 125,7 мың га, 2024 жылы – 117 мың га. Оның 89%-ы жергілікті атқарушы органдардың жұмысының нәтижесінде қайтарылған. 2025 жылы қосымша 114 мың га жер қайтарылды.
«Қайтарылған учаскелер кезең-кезеңімен ауыл шаруашылығы айналымына енгізілуде. 2022–2024 жылдары 96,6 мың га жер қайта айналымға қосылды, оның 52,8 мың гектары – халықтың қажеттіліктеріне, 43,8 мың гектары – конкурс арқылы агроқұрылымдарға берілді», делінген әкімдік ақпаратында.
Сонымен қатар облыста жайылымдарды басқаруға қатысты жаңартылған заңнамалық нормалар енгізіліп жатыр. Құқық ресімдеусіз мал жаюға мүмкіндік беретін қоғамдық жайылымдар ұғымы енгізілді. Жайылымдарға түсетін ең төменгі жүктеме 20%-дан 50%-ға дейін көтерілді. Бұл көрсеткіштен төмен пайдаланылатын жерлер тиімсіз деп танылып, мемлекетке қайтарылатын болады. Қазіргі уақытта қала және аудан әкімдіктері жайылымдарды басқарудың бес жылдық жоспарларын әзірлеуді аяқтап жатыр.
Облыстық жер қатынастары басқармасының мәліметінше, өңірде 216,9 мың гектар деградацияға ұшыраған жер анықталған. Бұл – ауыл шаруашылығы алқаптарының 3,4 пайызы. 2025–2030 жылдарға арналған Жол картасы аясында 2026 жылға дейін мұндай жерлердің жай-күйін толық анықтау және қалпына келтіру шараларын әзірлеу жоспарланған.
Сондай-ақ коммерциялық мақсаттар үшін 2025 жылы 62 аукцион өткізіліп, 51,5 гектарды құрайтын 89 учаске 603 млн теңгеге сатылды. Ауыл шаруашылығы мақсаттарына арналған 25 конкурс өтіп, нәтижесінде жалпы ауданы 33,3 мың гектарды құрайтын 198 учаске берілді.
Айта кетейік, 2023 жылдан бері vkomap.kz порталы өндірістік режимде жұмыс істеп тұр. Бұл геопортал жер учаскелерінің карталарын, инженерлік желілерді, санитарлық және су қорғау аймақтарын, қызыл сызықтарды және бас жоспарларды қамтиды. Портал Қазгидромет, Экология департаменті, қылмыс пен авария картасы және SmartBridge арқылы ЕГКН жүйесімен интеграцияланған.
Дереккөз: ШҚО әкімдігі
